دامپزشکی

گالری عکس

تاریخ دامپزشکی همواره نقش پررنگی با تاریخ حضور انسان در کره زمین داشته است. در دوره نوسنگی -12000 سال پیش- هنگامی که انسان از طریق حیوانات سدّ جوع می‌نمود شروع به اهلی کردن حیوانات نمود. پرورش گله‌های بزرگ گوسفند، بز، گاو و استفاده از پشم گوسفندان و تغذیه از شیر، مقارن با همین عصر است. بررسی‌های تاریخی نشانگر آمیختگی علم پزشکی و دامپزشکی در دوران ایران باستان است. چه بسا نخستین آموزنده پزشکی ودامپزشکی به انسان، حیوانات بوده‌اند. در دوره‌ی تاریخی اهمیت بسیاری به پرورش و نگهداری اسبان، خصوصا سواره نظام داده می‌شد. مسئول تشکیلات دامپزشکی و دامپروری ایران، امیر آخور یا آخور سالار بوده که میرآخوران جزء، تحت نظر او کار می‌کردند. گروهی از میرآخوران، دامپزشک بوده و در موارد لزوم می‌توانستند به کار دامپزشکی بپردازند. همچنین اداره‌ی دستگاه برید(پست) به عهده امیرآخور بوده است. این مهم در دوران اسلامی نیز ادامه یافته و کتب بسیاری مانند فرس نامه‌ها از اسب، اندام و انواع آن بحث می‌کند. باب هشتم تا دهم از کتاب آداب الحرب و الشجاع که از نوشته‌های سده‌های چهارم تا هفتم هجری است، راجع به اسب و یکی از منابع اصلی فرسنامه‌های ایران است. از دیگر نوشته‌های دامپزشکی در دوره‌ی اسلامی منافع‌الحیوان یا خواص‌الحیوان است که به استفاده دارویی از اعضای درون و برون حیوان می‌پردازد و نسخه‌‌ی حیات‌الحیوان دائره‌المعارفی از دانش عمومی حیوانات در این دوره می‌باشد. پس از تاسیس دارالفنون، دامپزشکی نیز مانند پزشکی از شیوه‌ی سنتی خود خارج شده و شکل نوینی می‌یابد. در سال 1911 میلادی هیئتی سوئدی برای تربیت کادر دامپزشکی ژاندارمری به ایران آمدند و به ایجاد مدرسه شبانه روزی (دامپزشکی) همت گماردند. محل این مدرسه در میدان «حرّ» فعلی در محل دانشکده جنگ واقع شده بود. این مدرسه که اولین مدرسه دامپزشکی بود در سال 1293هجری شمسی افتتاح شد.

سالن دامپزشکی نمایشگر آثاری است که در دوره‌ی معاصر مورد استفاده بوده‌اند. همانند: ابزارهای جراحی، ابزار دندانپزشکی اسب، میز جراحی حیوانات کوچک، وسایل و ادوات سوارکاری، تصویر اولین نسخه‌های تشریح حیوان در قرن نهم هجری قمری، ابزارنعل‌بندی و نعل‌هایی که از لحاظ ظاهری با یکدیگر متفاوتند.

کارشناس موزه: سیده مریم پورصالح

 *برگرفته از کتاب تاریخ پزشکی ودامپزشکی در ایران تالیف دکتر حسن تاجبخش