مهم‌ترین پيشرفت پزشكان اسلامي نسبت به پزشکان یونانی، چشم‌پزشكي بود كه به اين بخش از طب توجه خاص داشتند و خوشبختانه با تاكيد كشفيات فيزك‌دانان پيشقدم اسلامي درباره‌ي نور و عدسي به آن‌جا رسيد كه تقريباً اختراع عدسی شناخته مي‌شود. اولين كتاب را درباره‌ي چشم‌پزشكي حنين‌بن‌اسحاق با نام شفاء العيون نوشت. اين كتاب به همراهي اثر مهم علي‌بن‌عيسي و عمار الموصلي مآخذ اصلي و پايه‌ي چشم‌پزشكي اروپا شدند و تا آخر قرن هجدهم همچنان استحكام خود را حفظ كردند.
اولين كسي كه آب مروايد را در اروپا عمل كرده است شخصي به نام داويل فرانسوي (در سال 1745م) بوده و بنابر شواهد موجود جراحي چشم 600 سال پيش از آن‌كه در اروپا عمل شود توسط مسلمانان انجام گرفته است. زيرا مسلمانان در آن زمان ناگزير شدند تا خود روش‌هايي براي اين كار ابداع كنند كه پيشرفته‌ترين آن‌ها مربوط به عمادبن‌علي الموصلي است كه توانست عمل مكش آب مرواريد را با موفقيت انجام دهد. او لوله‌اي باريك به داخل چشم بيمار فرو مي‌كرد و مايع جمع‌شده را به بيرون مي‌مكيد؛ اين روش موجب مي‌شد كه نياز به شكافتن بخش جلويي چشم و در نتيجه از بين رفتن مايعات داخلي آن نباشد. اين روش در شرق رواج زيادي يافت، ولي غربي‌ها از آن بي‌اطلاع ماندند تا اين‌كه قرن‌ها بعد يعني در قرن نوزده آن را مجدداً به كار گرفتند. از نقطه نظر علمي اين يوناني‌ها نبودند كه سبل بافتي كه موجب تاري قرنيه چشم مي‌شود و در تراخم ظاهر مي‌گردد (پانوس) را براي اولين‌بار شرح دادند، بلكه اين كار توسط چشم‌پزشكان مسلمان انجام شد و بعد‌ها اروپاييان عمل برداشتن آن را از ايشان آموختند و به علاوه آب سبز (كه آن‌را سردرد محصلين مي‌ناميدند) نيز براي اولين بار توسط كحالان مسلمان توصيف شد. از آب مرواريد و طاولچه نيز براي اولين بار در پزشكي از مسلمانان نام برده شده است و همچنين ترتيب جراحي غشاء ملتحمه را كه فورناي در سال 1862 به عنوان يك عمل نوين به جهانيان عرضه كرد در حقيقت جز ذكر مجدد كاري نيست كه چشم‌پزشكان مسلمان قرن‌ها قبل از او انجام داده‌اند.
غرفه‌ي چشم پزشكي موزه‌ي ملي تاريخ علوم پزشكي شامل اسناد، ابزار كار و لوازم شخصي پرفسور شمس، بنيانگذار چشم پزشكي نوين در ايران می‌باشد. وي متولد 1283 ه.ش در تهران مي‌باشد. نخستين كار پرفسور شمس پس از اتمام تحصيلات در فرانسه و بازگشت به وطن، برپايي بخش چشم پزشكي ارتش در خيابان حافظ بود، سپس در زير ساختمان مدرسه‌ي دارالفنون چشم‌پزشكي مدارس را راه‌اندازي نمود. پرفسور شمس براي مبارزه با بيماري تراخم در جنوب ايران از انجمن چشم پزشكي جهاني تقاضاي تعدادي پزشك نمود و به اين ترتيب توانست اين بيماران را درمان كند و تراخم را تقريبا در مناطق جنوبي ايران ريشه كن كند.
از ديگر اقدامات ارزشمند ايشان مي‌توان موارد زير را نام برد:
انجام اولين پيوند قرنيه در ايران (1313 ه.ش)، انجام پيوند صلبيه و پيوند توام صلبيه و قرنيه (1314 ه.ش)، دائر كردن انجمن چشم پزشكي ايران (1326 ه .ش)، احداث بيمارستان فارابي، انتشار مجله‌ي انجمن چشم پزشكي ايران به مديريت ايشان (1347 ه.ش)، مسئووليت بيمارستان فارابي (1354ه.ش)، و اقدامات و تلاش‌هاي بسيار ارزنده‌ي ديگر.
پرفسور محمد قلي شمس پس از شصت و پنج سال تحقيق، پژوهش و خدمت به مردم سرانجام بيست و سوم شهريور 1375ه.ش در سن 92 سالگي با كوله‌باري از علم و معنويت چشم از جهان فروبست.
کارشناس موزه: فاطمه احمدی