دکتر نمازی: آموزش پزشکی در ایران با هنر آغاز شد

به گزارش روابط عمومی موزه ملی تاریخ علوم پزشکی ایران،  دکتر حمیدرضا نمازی، رئیس موزه ملی تاریخ علوم پزشکی ایران، روز سه شنبه 29 مهرماه 1404 در نشست نقد و بررسی فیلم «چیزی در این قفس خالی» که در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد، با اشاره به پیوند عمیق میان پزشکی، فلسفه و هنر در تاریخ آموزش پزشکی ایران، تأکید کرد: آموزش پزشکی در ایران با هنر آغاز شد، اما در دوره‌های بعدی، هنر را از ساحت آموزش پزشکی کنار گذاشتیم.

وی با تقدیر از دکتر کیاسالار، خالق اثر، گفت: ایشان از معدود کسانی است که می کوشد ما را از غلبه تکنیک زدگی و دیوان سالاری در آموزش و اخلاق پزشکی رها کند. برگزاری جشنواره فیلم سلامت و ساخت چنین آثاری تلاشی است برای بازگرداندن تخیل و اندیشه به فضای علوم پزشکی.

دکتر نمازی با اشاره به اهمیت نگاه فلسفی به تکنولوژی در سینما افزود: سینما خود یک امر تکنولوژیک است؛ اما در دل آن می‌توان تخیل انسانی را زنده کرد. در فلسفه تکنولوژی به‌جای فروکاست این مباحث به ارزیابی کمی، باید به نقش کیفی، پدیدار شناختی و تأمل‌برانگیز هنر در بازفهم پزشکی توجه کنیم.

رئیس موزه ملی تاریخ علوم پزشکی ایران سپس با مرور تاریخی شکل‌گیری آموزش پزشکی در ایران گفت: برخلاف تصور رایج، آموزش نوین پزشکی ما صرفا با بازگشت پزشکان تحصیل‌کرده از غرب آغاز نشد، بلکه ریشه‌های آن در تعامل میان پزشکی و هنر بود. از دوره میرزا رضای دکتر و میرزا علی‌ دکتر گرفته تا زمانی که نقاشان بزرگی چون رضا عباسی، پتگر و دکتر گاله، آموزش نقاشی را وارد دانشکده‌های پزشکی کردند. بدون نقاشی و تخیل بصری، آناتومی در ایران شکل نمی‌گرفت، زیرا پیش از آن، آموزش تشریح صرفاً توصیفی بود.

او در ادامه با ذکر نمونه‌هایی از تاریخ پزشکی ایران گفت: اولین پایان‌نامه روان‌پزشکی در ایران در دهه ۱۳۲۰ درباره تأثیر موسیقی بر اعصاب نوشته شد و این خود نشانه‌ای از پیوند میان پزشکی و هنر است. همچنین یکی از نخستین پایان‌نامه‌های مربوط به بیماری های قلب در سال ۱۲۵۸ هجری شمسی به دست دکتر محمد کرمانشاهی در پاریس نوشته شد؛ او صدای قلب در وضعیت اندوکاردیت را با الهام از صدای جیرجیرک‌ها توصیف کرد و این تخیل شنیداری او بعدها در متون جهانی فیزیولوژی بازتاب یافت.

دکتر نمازی با اشاره به تغییر سنت‌های آموزشی در پزشکی گفت: در گذشته، آموزش پزشکی بر شنیدن و تخیل شنیداری استوار بود؛ استادان قلب با گوش و ذهن خود بیماری را می‌فهمیدند. امروز این سنت جای خود را به ابزارهای تصویری و تکنولوژیک داده است. فیلم دکتر کیاسالار یادآور همین ضرورت است که تخیل بصری و تخیل شنیداری اساس تعامل انسان گرایانه پزشکی است.

وی در پایان با بیان اینکه نمایش این فیلم تأثیر قابل‌توجهی بر دانشجویان علوم پزشکی داشته، افزود: پس از اکران فیلم برای بیش از ۳۰۰ دانشجوی پزشکی، پیام‌های بسیاری دریافت کردم که از تأثیر عمیق فیلم بر نگرش آنان نسبت به حرفه پزشکی و ارتباط با بیمار حکایت داشت. این نشان می‌دهد که هنر همچنان برای نسل نوی دانشجویان پزشکی درس های آموختنی دارد و جذاب است.