«موبیلیتی» مفهومی نوظهور در مسیر صلح و تحول علوم است

به گزارش روابط عمومی موزه ملی تاریخ علوم پزشکی ایران، دکتر حمیدرضا نمازی، رییس موزه ملی تاریخ علوم پزشکی ایران، با ذکر تجربه‌ای شخصی از نگارش توصیه‌نامه برای یک دانشجوی پزشکی توضیح داد که چگونه فقدان تجربه «موبیلیتی» در سابقه تحصیلی آن دانشجو، بر ارزیابی منفی نهاد پذیرنده اثر گذاشته است. او افزود: امروز در نظام ارزیابی دانشگاهی، پس از پژوهش، جابجایی‌پذیری از بالاترین ارزش‌ها برخوردار است؛ حتی در برخی موارد، پیش از پژوهش قرار می‌گیرد.

 

وی در ادامه به ابعاد مختلف موبیلیتی پرداخت و از مفاهیمی چون، جابجایی‌پذیری فردی و جابجایی منابع یاد کرد.

 

دکتر نمازی در همین زمینه، با ذکر مثال‌هایی از تاریخ پزشکی و آموزش در ایران، از جمله نقش سفر سوم ناصرالدین شاه به اروپا و دیدار با لویی پاستور، بازگشت دکتر محمد کرمانشاهی از فرانسه با نخستین میکروسکوپ‌ها و شکل‌گیری انستیتو پاستور ایران، موبیلیتی را یکی از عوامل کلیدی در نهادینه شدن دانش مدرن در کشور دانست.

 

رییس موزه ملی تاریخ علوم پزشکی ایران، به ساختارهای معماری و انتقال دانش از اروپا به ایران اشاره کرد و گفت: ساخت دبیرستان صفوی اردبیل و دانشکده پزشکی تهران با الهام از معماری اروپایی و با مشارکت مهندسانی همچون ماکسیم سیرو از جمله نمونه هایی از موبیلیتی محسوب می شوند. حتی اشیایی چون میز نگارش قانون مدنی توسط داور که سال‌هاست در دفتر رئیس دانشکده پزشکی تهران باقی مانده، می‌تواند نمادهایی از «جابجایی» معنا، قدرت و تاریخ تلقی شود.

 

دکتر نمازی با تأکید بر اینکه مفهوم جابجایی‌پذیری فقط در حوزه فیزیکی معنا نمی‌یابد، گفت: پرسه‌زنی در فلسفه والتر بنیامین، امتزاج افق‌ها در اندیشه گادامر و جلسات مشترک دانشجویان پزشکی و ادبیات در دهه ۱۳۲۰، همگی نمودهایی از موبیلیتی فکری و فرهنگی هستند که ظرفیت‌های تازه‌ای برای صلح‌آفرینی ایجاد می‌کنند.

 

وی همچنین به وجوه منفی و تهدیدآمیز جابجایی‌پذیری اشاره کرد؛ از مهاجرت‌های اجباری تا انتقال ترس و خشم در جوامع میزبان. در این زمینه به کتاب سلطنت ترس (مارتا نوسباوم) نیز اشاره کرد.

 

در پایان دکتر نمازی، از آغاز یک پروژه بین‌المللی با عنوان (Mobility for Peace) خبر داد که از سال ۲۰۲۵ تا ۲۰۲۷ توسط هفت دانشگاه بزرگ جهان دنبال خواهد شد.

 

وی افزود: امروز نه‌فقط آموزش و پژوهش، بلکه حتی فلسفه هوش مصنوعی نیز به مفهوم جابجایی‌پذیری و تحرک بین‌واقعیتی توجهی ویژه یافته‌اند. شاید جهان برای رسیدن به صلح، بیش از هر زمان دیگر، به تحرک و مواجهه با افق‌های تازه نیاز دارد.