از اولین پایاننامه با تمرکز بر طراحی و نقاشی در دوران معاصر، در دانشکده پزشکی دفاع شد
هنر در خدمت دانش پزشکی؛ بررسی تاریخی تحولات آناتومی در دوران معاصر
جلسه دفاع از اولین پایاننامه دکترای حرفهای پزشکی عمومی با موضوع نقاشی «تعامل هنر و پزشکی با تمرکز بر طراحی و نقاشی در دوران معاصر» در سالن آناتومی قدیمی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی موزه ملی تاریخ علوم پزشکی ایران، طناز باقری در ارائه خود با اشاره به اهمیت آناتومی به عنوان بنیان علوم پزشکی، گفت: «این علم در تاریخ همواره پیوندی عمیق با هنر داشته است. همانطور که در اروپا، هنرمندانی چون لئوناردو داوینچی و پزشکانی مانند آندریاس وزالیوس مسیر تازهای برای شناخت بدن انسان گشودند، در ایران نیز با تأسیس دارالفنون و تلاشهای دکتر امیر اعلم، نخستین گامهای جدی برای آموزش مدرن آناتومی برداشته شد.»
وی افزود: «در پژوهش حاضر، نشان دادهام که اگرچه در اروپا آزاد شدن کالبدشکافی انسانی و استقلال هنرمندان عامل جهش بود، در ایران به دلیل محدودیتهای مذهبی و سیاسی و وابستگی به منابع خارجی، این روند با تأخیر روبهرو شد. با این حال، تجربه دارالفنون و کتاب کالبدشناسی توصیفی نشان داد که همکاری پزشکان و هنرمندان میتواند الگویی ارزشمند برای بازاندیشی در آموزش پزشکی امروز باشد..»
در ادامه، دکتر حمیدرضا نمازی، استاد دانشکده پزشکی و رئیس موزه ملی تاریخ علوم پزشکی، با اشاره به پیوند تاریخی نقاشی و پزشکی در ایران گفت: «عباس میرزا در اوایل قرن سیزدهم شمسی برای نخستین بار هم پزشک و هم نقاش به اروپا فرستاد. این انتخاب نشان میدهد که از همان زمان به ارتباط میان هنر و پزشکی توجه شده بود. یکی از این افراد، محمدکاظم نقاش بود که برای فراگیری نقاشی به لندن رفت، اما بر اثر بیماری درگذشت و بر سنگ قبر او نیز به صراحت اشاره شده که برای تحصیل هنر اعزام شده بود.»
دکتر نمازی افزود: «در دورههای بعد، با شکلگیری دارالفنون و سپس مجمع صنایع، نقاشی نهتنها در خدمت هنر صرف بلکه در صنایع و آموزش پزشکی نیز به کار گرفته شد. همین پیوند بود که در نهایت به نگارش کتاب کالبدشناسی توصیفی منجر شد. نکته مهم این است که این کتاب ابتدا بدون تصاویر منتشر شد، اما به تدریج ضرورت حضور نقاشی و طراحی در آموزش آناتومی پذیرفته شد. این تجربه تاریخی نشان میدهد که برای گذار از پزشکی سنتی به پزشکی مدرن، نقاشی و تصویرسازی نقش بنیادین داشتند.»
وی تأکید کرد: «برگزاری جلسه دفاع این پایاننامه در قدیمیترین سالن تشریح دانشکده پزشکی تهران، که بیش از ۹۰ سال قدمت دارد، انتخابی نمادین بود؛ چرا که این مکان خود گواهی بر اهمیت تشریح در تاریخ آموزش پزشکی ایران است. به همین دلیل از خانم دکتر باقری قدردانی میکنم که با وجود همه دشواریها، توانستند اثری میانرشتهای و ارزشمند در حوزه تاریخ پزشکی عرضه کنند.»
در ادامه دکتر محمد کیاسالار، عضو مرکز ملی تحقیقات راهبردی آموزش پزشکی (نصر) به عنوان داور این پایان نامه، آن را «متنی سرشار از ایده برای پژوهشهای آینده» توصیف کرد و پرسید: «آیا در این تعامل، هنر بیشتر از پزشکی تأثیر پذیرفته یا برعکس؟» او همچنین بر اهمیت شناسایی مصادیق هنری تأثیرگذار بر آموزش پزشکی تأکید کرد.
دکتر پونه سالاری، داور داخلی و سردبیر نشریه اخلاق و تاریخ پزشکی، این پژوهش را «چراغ راهی برای ادغام هنر در آموزش پزشکی» دانست و افزود: «در دورهای که آموزش پزشکی با ابزارهای فناورانه و هوش مصنوعی پیوند خورده، بازخوانی تجربههای تاریخی میتواند الهامبخش باشد.» وی همچنین پیشنهاد داد متن پایاننامه از نظر ادبی و تصویری بازبینی شود.
دکتر علیرضا منجمی، استاد مشاور این پایان نامه، نیز با اشاره به اهمیت میانرشتهای بودن این تحقیق گفت: «چنین پژوهشهایی زمانی به ثمر مینشینند که فضای گفتوگوی میان رشتهها گسترش یابد.»
این جلسه با حضور استادان، داوران، دانشجویان و خانواده دانشجو برگزار و در پایان با قدردانی از تلاشهای طناز باقری و اساتید راهنما و مشاور وی به پایان رسید.
ارسال نظر