اشیاء امانی موزه ملی ایران

در سال 1380 همزمان با تاسیس موزه ملی تاریخ پزشکی، موزه ملی ایران به منظور غنی سازی اشیا موزه پزشکی تعداد 163 قلم شی را که از نظر متخصصان پیشینه استفاده آنها به پزشکی بازمیگشت را به صورت امانی در اختیار موزه ملی تاریخ پزشکی قرار داد. این اشیا از آن زمان به صورت نمایشگاه دائمی در سالن های مرکزی موزه به نمایش در آمده اند. نمایش این اشیا در سومین کارگاه بین المللی طراحی نمایشگاه ها (پکن 2015)  برگزار شد مورد تقدیر قرار گرفت. این اشیا در طول سال توسط پژوهشگران مورد مطالعه تخصصی قرار می گیرند.  

بخش  سفال اشیاء امانتی موزه ملی:

شامل 45 قطعه سفال

این قسمت شامل 3 قطعه سفال اهدایی خانم دکتر شرقی و 46 قطعه اشیا موزه ملی است. انسان­ها وقتی از غارها حرکت کردند و به سمت رودخانه­ا رفتند برای گسترش کشاورزی، خانه­ هایی ساختند که استحکام کافی نداشت (برای نقاشی کردن روی دیوارها). بنابراین شروع به ساخت ریتون کردند. ریتون به ظرف­هایی گفته می­شود که یا کاملاً شبیه حیوانات ساخته می­شدند یا اینکه جزیی از حیوانات در آن­ها به کار می­رفت. مثلاً جایی که می­خواستند برای ظرف آبریز بگذارند شبیه منقار پرندگان یا شاخ حیوانات می­ساختند و یا جایی که می­خواستند برای ظرف پایه بگذارند شبیه سم حیوانات می­ساختند. اعتقاد داشتند با خوردن آب یا غذا از داخل این ظرف­ها قدرت حیوانات به آن­ها منتقل می­شود و می­توانند بر آن­ها غلبه کنند. باور غلبه بر طبیعت همیشه همراه بشر بوده، چه زمانی که از نقاشی دیواری غارها استفاده می­کردند و چه زمانی که ریتون می­ساختند و چه زمانی که از ابزار دعا درمانی استفاده می­کردند. بسیاری از این ظرف‌ها هم به صورت مستقیم در داروسازی استفاده می‌شده است. مهم ترین ظرف این قسمت، ظرف تقطیر است که از لحاظ ساختار جایگاه ویژه ای در تاریخ پزشکی دارد.

بخش شیشه اشیاء امانتی موزه ملی:

شامل 30  قطعه شیشه

شیشه­ ها: در این بخش از موزه نمونه­ایی از شیش­ه های دوران تاریخی وجود دارد. پیشینه­ ی ساخت شیشه به 3200 سال پیش برمی­گردد. اولین شیشه­ ها در معبد چغازنبیل شوش به عنوان عنصری وابسته به معماری استفاده شد. شیشه در دوره­های بعد سیر صعودی خود را طی کرد تا به شکل معمول رسید. گفته شده اینگونه شیشه ها­ در داروسازی استفاده می­شدند. چون نسبت به سفالی که قبلاً استفاده می­شد بهداشتی­ تر بود، در ضمن معیارها و سنجش­ها در این شیشه­ ها بهتر رعایت می­شد.

بخش برنز اشیاء امانتی موزه ملی:

شامل 88 قطعه برنز

مفرغ (برنز): پیشینه ساخت مفرغ در کشور ما به بیش از 3000 سال پیش باز می­گردد. در آن زمان مردمی در منطقه لرستان آلیاژ مفرغ یا برنز را ساختند. آلیاژ از ترکیب دو فلز مس و قلع به دست می‌آید. زمانی که مردم لرستان آلیاژ برنز را ساختند مردم تمدن­های همجوار از فلز خالص استفاده می­کردند. آلیاژ برنز نسبت به دو فلز قبلی استحکام بیشتری داشت، در ضمن تزیینات بیشتری می­توان روی آن انجام داد. بسیاری از این اشیا مربوط به جراحی­ های اولیه هستند که به آن­ها نیشتر می­گفتند که برای باز کردن چرک­ها و دمل­ها استفاده می­شدند.

کارشناس موزه: فاطمه احمدی